Uopšteno o institucijama Evropske Unije

Institucije Evropske unije su tijela na koje su države članice prenijele vršenje određenih nadležnosti koje su tim institucijama povjerene ugovorima o osnivanju i funkcionisanju Evropske unije.

Podjela nadležnosti među institucijama Evropske unije nije izvršena prema klasičnim modelima koji postoje u članicama EU, već se njihove nadležnosti prepliću.

Najznačajnije institucije Evropske unije su Evropski savjet, Savjet Evropske unije, Evropska komisija, Evropski parlament, Evropski sud pravde, Revizorski sud, Evropska centralna banka i Evropski ombudsman.

Savjet evropske unije, Evropska komisija i Evropski parlament čine tzv. „institucionalni trougao“ koji donosi odluke u Evropskoj uniji. Evropska komisija u ovom trouglu ima ulogu inicijatora iliti predlagača pravnih akata, dok ih Savjet i Parlament usvajaju u jednoj od četiri korišćene procedure, u zavisnosti od oblasti u kojoj se akt donosi.

Pojedine institucije štite isključivo interese Unije kao takve, kao što je Evropska komisija, dok pojedine predstavljaju forum za zaštitu i usklađivanje nacionalnih interesa država članica, kao što su Evropski savjet i Savjet evropske unije. Evropski parlament je institucija koja štiti interese građana Unije. Evropski ombudsman i Evropski supervizor za zaštitu ličnih podataka se staraju o poštovanju ljudskih prava i sloboda kada je u pitanju postupanje institucija i tijela Unije.

Institucije Evropske unije takođe možemo dijeliti na političke, koje usmjeravaju politike i razvoj EU, i pravosudne, koji se staraju o poštovanju pravnih normi Unije, prije svega osnovnih ugovora, kao što je prije svega Sud pravde Evropske unije, a uz njega i Opšti sud i Tribunal za radne sporove.

Pojedine institucije Evropske unije su savjetodavnog karaktera, i njihov cilj je da se u Evropskoj uniji čuje glas pojedinih interesnih grupa i regiona. Takve institucije su prije svega Ekonomski i socijalni savjet i Komitet regiona. One mogu imati uticaj na donošenje odluka u oblastima koje ih se tiču i imaju uticaj na interese koje štite.

Finansijska tijela unije su Evropska investiciona banka i Evropski investicioni fond.
Ostali organi Unije se mogu podijeliti na međuinstitucionalna tijela, kao što su Kancelarija za publikacije Evropske unije, Kancelarija za zapošljavanje u EU (EPSO), Evropska škola za administraciju u kojoj se obučava osoblje EU itd.
Na kraju, tu je veliki broj specijalizovanih agencija, za zajedničku spoljnu i bezbjednosnu politiku, za policiju i pravosudna pitanja, agencije za pojedinačne politike EU, izvršne agencije za upravljanje programima EU, Evropski institut za tehnologiju i inovacije, itd.
Ovdje ćemo govoriti detaljnije samo o osnovnim institucijama Evropske unije i njihovim karakteristikama i nadležnostima.

Finansijska tijela

EVROPSKA INVESTICIONA BANKA

Evropska investiciona banka osnovana je Rimskim ugovorom iz 1958. godine i jedna je od finansijskih institucija Evropske unije. EIB je autonomna institucija. Ona radi prema mogućnostima kapitalnih tržišta. Pored toga sarađuje sa svim institucijama Evropske unije. Članovi EIB imaju mogućnosti da prisustvuju sjednicama i sastancima svih institucija Unije.

Sta je funkcija Evropske investicione banke?

EIB osigurava dugoročno finansiranje projekata u skladu sa strogom bankarskom politikom. Usko sarađuje sa bankarskom zajednicom, pozajmljuje finansijska sredstva na tržištu kapitala i finansira različite projekte. Zajmove odobrava uglavnom iz sredstava pozajmljenih na tržištu kapitala kojima je pridodat i vlasnički kapital njenih dioničara-država članica Evropske unije.

Izvan Evropske unije, Evropska investiciona banka omogućuje ostvarenje i upravlja finansijskim djelovima sporazuma koje Evropska unija sklapa sa trećim državama. Taj aspekt nadležnosti po pravilu finansira sopstvenim sredstvima, a kada je za to posebno ovlašćena i iz budžeta država članica ili same Unije.

Gdje se nalazi i koji je njen glavni zadatak?

Sjedište joj je u Luksemburgu. Glavni zadatak banke je doprinos uravnoteženom razvoju Zajednice osiguravanjem ekonomske i socijalne kohezije država članica. Ima pravnu sposobnost i ekonomski je nezavisna.

EVROPSKI INVESTICIONI FOND

EIF je glavni evropski razvijač za rizično finansiranje preduzetništva i inovacija. Nalazi se u vlasništvu Evropske investicione banke (62%) i Evropske zajednice kroz Evropsku komisiju (29%).
Kao specijalista EIB Grupe, za mala i srednja preduzeća (MSP) i rizične finansije, EIF nudi širok spektar rješenja za finansiranje izabranih posrednika. Baveći se rizikom MSP-a, Fond promoviše implementaciju politika Evropske zajednice, naročito u oblasti preduzetništva, tehnologije, inovacija i regionalnog razvoja. Njegova jedinstvena struktura takođe zahtijeva stvaranje odgovarajućeg povraćaja uloženih sredstava za njihove akcionare.
Dopunjujući proizvode koje EIB nudi, EIF ima ključnu ulogu kroz čitav lanac vrijednosti, od stvaranja preduzeća, od najranijih faza razvoja intelektualne svojine do srednje i pozne faze MSP-a. EIF indirektno podržava mala i srednja preduzeća, obezbjeđujući njegovim finansijskim posrednicima:
• Instrumente ravnopravnosti kroz investiranje u rizični kapital, rast, smanjenje srednjih tržišnih vrijednosti da bi se poboljšala dostupnost rizičnog finansiranja za inovativna mala i srednja preduzeća. Inkubatori i transfer tehnologije investiranja su takođe pokriveni.
• Garancije i poboljšanje kreditnih instrumenata, kroz osiguravanje, garancije-kontra garancije za portfolio mikro kredita, pozajmice i lizing, do širokog spektra finansijskih institucija, npr. banaka, lizing kompanija, garantnih institucija, zajedničkih institucija, zajedničkih garantnih fondova, specijalnih vozila, poboljšanje njihovih zajmovnih kapaciteta i sposobnosti i uslova duga koji se mogu ponuditi srednjim i malim preduzećima koja traže finansije putem ove, tradicionalnije rute.

EIF djeluje koristeći sopstvena sredstva ili onako koja im budu omogućena preko njegovih mandatara, kao što su Evropska investiciona banka (kroz Okvirni program konkurencije i inovacija, JEREMIE i JASMINE), država članica ili neke treće strane.
EIF je aktivan u proširenoj Evropi koja se sastoji od 27 država članica Evropske unije, zemalja kandidata i četiri države članice Evropske asocijacije za slobodnu trgovinu (Island, Lihtenštajn, Norveška i Švajcarska).

Savjetodavna tijela

EVROPSKI EKONOMSKI I SOCIJALNI SAVJET

Evropski ekonomski i socijalni komitet (EESC) je konsultativno tijelo koje okuplja predstavnike iz društveno-interesnih i drugih grupa Evrope. EESC je formalna platforma gdje oni mogu izraziti svoje viđenje o EU pitanjima. Njegova mišljenja dostavljaju se većim institucijama - Savjetu, Komisiji i Evropskom parlamentu. Stoga, ovo tijelo igra ključnu ulogu u procesu donošenja odluka Unije.

Korijeni

Evropski ekonomski i socijalni komitet je osnovan 1957. godine Rimskim ugovorom kako bi se uključile ekonomske i društvene interesne grupe u osnivanje zajedničkog tržišta i da bi se obezbijedila institucionalna mašinerija za informisanje Evropske komisije i Savjeta ministara o pitanjima u Evropskoj Uniji.

Članstvo

344 člana Evropskog ekonomskog i socijalnog komiteta su odabrani iz ekonomskih i društveno interesnih grupa u Evropi.
Članove biraju nacionalne vlade a imenuje na dužnost Savjet Evropske unije na mandat od 4 godine, koji se nakon toga može obnoviti. Sljedeće produženje će biti u oktobru 2010. godine. Zadatak članova je da donose mišljenja o pitanjima od evropskog značaja za Savjet, Komisiju i Evropski parlament.

Savjetodavna uloga

Konsultacija EESC-a od strane Komisije ili Savjeta je obavezna u pojedinim slučajevima, u drugima je neobavezna. Međutim, on može da usvoji mišljenje na sopstvenu inicijativu. Jedinstveni evropski akt (17.02.1986) i Ugovor iz Mastrihta (7.02.1992) proširili su opseg pitanja koja moraju biti upućena ovom Komitetu, naročito sa razvojem novih politika (regionalna i politika zaštite životne sredine). Ugovor iz Amsterdama dalje proširuje oblasti koje se upućuju komitetu, i dopušta mu da bude savjetovan od strane Evropskog parlamenta. U prosjeku EESC isporučuje 170 savjetodavnih dokumenata i mišljenja godišnje (od kojih je oko 15% izdato na njegovu sopstvenu inicijativu). Sva mišljenja se prosljeđuju organima Zajednice koji donose odluke, a zatim se objavljuju u Službenom listu Evropske unije.

Plenarna sjednica

Po pravilu, EESC se u punom sastavu sastaje na plenarnoj sjednici devet puta godišnje. Na plenarnim sjednicama, mišljenja se usvajaju prostom većinom. Ona se proslijeđuju institucijama i objavljuju u Službenom listu Evropskih zajednica.

KOMITET REGIONA

Komitet regiona (CoR) je skupština lokalnih i regionalnih predstavnika Evropske unije koja obezbjeđuje nadnacionalna ovlašćenja sa glasom koji se čuje unutar institucionalnog okvira Evropske unije.
Uspostavljen 1994. godine, Komitet regiona je bio osnovan da riješi dva glavna pitanja. Prvenstveno, blizu tri četvrtine zakonodavstva Evropske unije se primjenjuje na lokalnom ili regionalnom nivou, tako da ima smisla za lokalne i regionalne predstavnike da se njihova riječ čuje u razvoju zakona Evropske unije. Drugo, bilo je brige da postoji duboki jaz između javnosti i procesa Evropskih integracija, i uključivanje nivoa vlasti izabranog najbliže građanima je bio jedan način da se jaz premosti.
Principi funkcionisanja
Postoje tri glavna načela u središtu rada Komiteta regiona:
1) Subsidijarnost
Ovo načelo, napisano u Ugovorima u isto vrijeme kada je i Komitet regiona uspostavljen, znači da odluke unutar Evropske unije trebaju biti donošene na najbliži praktičan način za građane. Evropska Unija, stoga, ne bi trebalo da preuzima zadatke koji bolje odgovaraju nacionalnim, regionalnim ili lokalnim upravama.
2) Blizina
Svi nivoi vlasti bi trebalo da teže da budu ’’blizu građanima’’, posebno organizovanjem njihovog rada na transparentan način, tako da ljudi znaju ko je nadležan za šta, i kako da se njihovi stavovi čuju.
3) Partnerstvo
Racinalno evropsko upravljanje znači da evropska nacionalna, regionalna i lokalna vlada rade zajedno – sve četiri su neophodne i trebaju biti uključene u proces donošenja odluka.
Djelokrug rada
Ugovori obavezuju Evropsku komisiju i Savjet da konsultuju Komitet regiona kad god su novi prijedlozi napravljeni u oblastima koje imaju posljedice na regionalnom ili lokalnom nivou. Ugovor o Evropskoj uniji utvrđuje 5 takvih oblasti – ekonomska i socijalna kohezija, trans-evropske infrastrukturne mreže, zdravlje, obrazovanje i kultura. Ugovor iz Amsterdama dodao je još pet oblasti ovoj listi – politika zapošljavanja, socijalna politika, životna sredina, stručni treninzi i transport – koji sada pokrivaju većinu obima aktivnosti Evropske unije.
Izvan ovih oblasti, Komisija, Savjet i Evropski parlament imaju mogućnost da se konsultuju sa Komitetom Regiona oko pitanja ukoliko uvide značaj regionalnih ili lokalnih posljedica na prijedlog. Komitet regiona takođe može sastaviti mišljenje na svoju inicijativu, koje im omogućava da stave pitanja na agendu Evropske unije. Kada su u pitanju određeni problemi Komitet radi udružen sa Ekonomskim i socijalnim savjetom.
Komitet regiona je stekao pravo (privilegovan status) za pristup Evropskom sudu pravde sada kada je Ugovor iz Lisabona (Ugovor o funkcionisanju Evropske unije – TFEU) stupio na snagu nakon ratifikacije od strane svih zemalja članica Evropske unije (Član 8, Protokol (br. 2) o primjeni načela subsidijarnosti i proporcionalnosti).
Sastav
Komitet regiona ima 344 člana – broj članova iz svake zemlje Evropske unije ugrubo odražava veličinu populacije te zemlje.
Predsjednik
Izabran na mandat od dvije i po godine, predsjednik upravlja radom Komiteta, predsjedava plenarnim sjednicama i on je zvanični predstavnik Komiteta regiona. Mercedes Bresso, bivša predsjednica Pijemonta, izabrana je na predsjedničku dužnost u februaru 2010. godine. Međutim, njen nasljednik trebalo bi da bude izabran već u aprilu 2010. godine, jer je gospođa Bresso izgubila izbornu funkciju na regionalnim izborima koji su se održali u Italiji 28-29. marta 2010. godine.
Prvi potpredsjednik
Prvi potpredsjednik takođe je izabran na plenarnoj sjednici na mandat od dvije i po godine, da predstavlja predsjednika u odsustvu ovog drugog. Ramón Luis Valcárcel Siso (ES/PPE), predsjednik španskog regiona Mursije, biće na ovoj poziciji do 2012. godine, kada će, po dogovoru između PES-a Komiteta regiona i grupa EPP-a, preuzeti predsjedničku ulogu od Mercedes Bresso.

Institucije za zaštitu ljudskih prava

EVROPSKI OMBUDSMAN

Evopski ombudsman ispituje žalbe protiv institucija i tijela Evropske Unije. Možete se žaliti Ombudsmanu na lošu administraciju u aktivnostima ovih istitucija i tijela.

Evropski Ombudsman ne može istraživati žalbe protiv nacionalnih, regionalnih i lokalnih uprava država članica, čak ni kada su u pitanju žable u vezi sa EU pitanjima. Mnoge od ovih žalbi mogu biti upućene nacionalnom ili regionalnom ombudsmanu ili komitetima putem peticija u nacionalnim ili regionalnim parlamentima.
Loša administracija znači lošu ili neefikasnu administraciju. Ovo se dešava ukoliko institucija ne uspije da djeluje u skladu sa zakonom, da poštuje principe dobre administracije i krši ljudska prava. Neki od primjera su:
• Administrativna neregularnost;
• Nefer ponašanje;
• Diskriminacija;
• Zloupotreba moći;
• Izostanak odgovora;
• Odbijanje pružanja informacije;
• Nepotrebna odlaganja;

Ukoliko ste državljanim države članice, ili imate prebivalište u toj državi, možete se žaliti Evropskom Ombudsmanu na lošu administraciju, odnosno upravu, prilikom aktivnosti EU institucija i tijela. Biznis asocijacije i druga tijela sa registrovanom kancelarijom u Uniji se takođe mogu žaliti Ombudsmanu.

Koje rezultate možete očekivati?
Ombudsman jednostavno treba da informiše instituciju na koju se odnosi žalba, sa ciljem da se riješi problem. U slučaju da se ne riješi na zadovoljavajući način u toku istrage, Ombudsman će pokušati, ako je moguće, da nađe prijateljsko rješenje koje ispravlja slučaj loše uprave i zadovoljava onog koji se žali. Ako pokušaj pomirenja propadne, Ombudsman daje prijedloge za rješenje slučaja. Ukoliko institucija ne prihvati ove preporuke, on pravi specijalan izvještaj koji podnosi Evropskom Parlamentu.

Kako se žaliti?
Može se pisati Ombudsmanu na bilo kom od zvaničnih jezika EU, jasno navodivši ko ste, protiv koje institucije ili tijela EU se žalite, i koja je osnova vaše žalbe.
Žalba mora biti podnijeta u roku od dvije godine od dana kada ste postali svijesni činjenica na kojima žalba počiva.
Ne morate biti individualno pogođeni lošom upravom.
Morate prethodno kontaktirati instituciju ili tijelo na koje se žalba odnosi, putem pisma, na primjer.
Ombudsman se ne bavi pitanjima koja su trenutno pred sudom ili je sud presudio. Ombudsman razmatra žalbu i obavještava podnosioca o ishodu. Žalba može biti urađena poput pisma Evropskom Ombudsmanu, ili koristeći postojeću formu.

Elektronska verzija ove žalbe je dostupna na sajtu Ombudsmana: http://www.ombudsman.europa.eu.

EVROPSKI SUPERVIZOR ZA ZAŠTITU PODATAKA

Članovi i misija

Peter Hustinx i Giovanni Buttarelli su članovi ove institucije. Oni su stupili na dužnost 17. januara 2009. Kao članovi izabrani od strane Evropskog parlamenta i Savjeta, imaju drugačiji status od onoga koji ima osoblje njihovih sekretarijata.
Opšti cilj Evropskog supervizora za zaštitu podataka je da obezbijedi da institucije i organi Evropske unije poštuju pravo na privatnost kada obrađuju lične podatke i razvijaju nove politike. Broj specifičnih dužnosti Evropskog supervizora naveden je u Uredbi (Evropske komisije) br. 45/2001. Tri glavne oblasti rada su:
• Nadzor: Evropski supervizor prati obradu ličnih podataka u administraciji Evropske unije i osigurava onaj opseg koji u operacija prethodne provjere i obrade vjerovatno predstavlja određene rizike za rukovanje žalbama i vođenje istraga.
• Konsultacije: Evropski supervizor savjetuje Evropsku komisiju, Evropski parlament i Savjet o prijedlozima za nove zakone i o čitavom nizu drugih pitanja koja imaju uticaj na zaštitu podataka.
• Saradnja: Evropski supervizor ostvaruje saradnju sa drugim nadležnim organima za zaštitu podataka u cilju promovisanja održive zaštite podataka širom Evrope. Centralna platforma za saradnju sa nacionalnim nadležnim organima za zaštitu podataka je Član 29. Radne grupe.

preuzeto sa: http://europa.eu/index_en.htm

EVROPSKA CENTRALNA BANKA

Evropska centralna banka zauzima središnju poziciju unutar Evropskog sistema centralnih banaka i ona je centralna institucija monetrane politike Evropske unije. ECB tu politiku sprovodi dijelom samostalno a dijelom putem Eurozonskih centralnih banaka.

Šta je funkcija Evropske centralne banke?

Evropska centralna banka je institucija koja je nadležna za Evropsku monetarnu politiku. Evropska centralna banka nadzire količinu novca u opticaju, upravlja kursom eura, zajedno sa centralnim bankama država članica. Drži i upravlja službene devizne rezerve. Glavni zadatak joj je očuvanje stabilnosti cijena u zoni eura i očuvanje kupovne moći eura. To podrazumijeva strogo kontrolisanje inflacije tj. da godišnje povećanje cijena bude manje od 2%. Evropska centralna banka to postiže na 2 načina: kontrolom količine novca u opticaju, praćenjem kretanja cijena, i procjenom rizika u odnosu na stabilnost cijena u eurozoni. Kontrolisanje količine novca utiče između ostalog i na određivanje visine kamate u eurozoni.

Gdje se nalazi? Ko su članovi ECB? Koliko im traje mandat?
Sjedište ECB-a je u Frankfurtu i njime upravlja Vijeće guvernera. Izvršni odbor kojeg čine Predsjednik ECB, potpredsjednik, te po jedan član iz svake od četiri najveće centralne banke Francuske, Njemačke, Italije i Španije. Njihov mandat traje osam godina. Izvršni odbor je odgovoran za sprovođenje monetarne politike i za davanje uputa nacionalnim centralnim bankama.

Koja su tijela ECB?
Evropska centralna banka ima 3 tijela : Upravni odbor, Izvršni odbor i Opšti savjet.
Upravni odbor je najviše tijelo Banke. Čine ga 6 članova Izvršnog odbora i guverneri nacionalnih centralnih banaka eurozone. Njime predsjedava predsjednik Evropske centralne banke. Glavni mu je zadatak definisanje monetarne politike u eurozoni, posebno određivanje visine kamate pod kojima komercijalne banke mogu pribaviti novac od Evropske centralne banke.
Izvršni odbor čine predsjednik i potpredsjednik Evropske centralne banke i još 4 člana koje jednoglasno imenuju predsjednici ili premijeri eurozone. Odgovorna je za sprovođenje monetarne politike koju definiše Upravni odbor i za davanje uputstava nacionalnim centralnim bankama. Odgovorna je za svakodnevno upravljanje Evropskom centralnom bankom.
Opšti savjet je sastavljen od predsjednika i potpredsjednika Evropske centralne banke i guvernera nacionalnih centralnih banaka svih država članica EU a ne samo onih koje su članice monetarne unije. Svrha ovog tijela je da osigura saradnju sa državama članicama EU koje nisu ušle u monetarnu uniju. Funkcija je savjetodavna, a tijelo koordinira i buduće povećanje eurozone. Postojaće dokle god postoje članice EU, koje su izvan monetarne unije.

Kako donosi odluke?
Evropska centralna banka upravlja monetarnom unijom u saradnji sa nacionalnim centralnim bankama u okviru Evropskog sistema centralnih banaka, u kojem uz nju sudjeluju i centralne banke država članica eurozone.
Na osnovu ugovora o EZ garantuje se nezavisnost monetarne vlasti. Institucije EU i država članica moraju poštovati to načelo i ne smiju ni na koji način uticati na Evropsku centralnu banku, kao ni na nacionalne centralne banke.

Pogled na istoriju Evropske Centralne banke
Osnovana je 01.06.1998. godine ugovorom iz Mastrihta, kojim je i pokrenut postupak stvaranja monetarne unije kao nadgradnje unutrašnjeg tržišta EU. Glavni razlog njenog osnivanja bilo je stvaranje monetarne unije s jedinstvenom valutom - eurom. Države koje su ušle u monetarnu uniju prenele su ovlašćenja nad monetarnom politikom na evropski nivo, pa je zadatak kreiranja i sprovođenja zajedničke monetarne politike pripao Evropskoj centralnoj banci.

EVROPSKI REVIZORSKI SUD

Evropski revizorski sud je nezаvisnа institucijа čijа je osnovnа ulogа dа provjerava dа li se sredstvа koja stoje nа rаspolаgаnju Evropskoj uniji koriste po zаkonu, efikаsno i u nаmijenjene svrhe. Sud kontroliše rаčune prihodа i rаshodа EU, koji zаjedno čine budžet EU. Ovа ulogа je posebno vаžnа jer dio prihodа EU potiče od doprinosа držаvа člаnicа, tako da Evropski revizorski sud obezbijeđuje dа grаđаni EU ostvaruju mаksimаlnu vrijednost zа svoj novаc.

Istorija
Evropski revizorski sud je uspostavljen Ugovorom iz Luksemburga, potpisan 22. jula 1975. godine, koji je uspostavio njegovu ulogu kao ulogu spoljnjeg revizorskog tijela Evropske zajednice u oktobru 1977. godine. Prvobitno, postojalo je pet različitih budžeta, i Evropska zajednica za ugalj i čelik, EUROATOM i Evropska zajednica, imali su različite mehanizme za kontrolisanje svojih različitih budžeta. Ugovor iz Brisela, potpisan 8 jula, 1965.godine, kreirao je jedan niz institucija i jedan budžet za tri zajednice. Ugovor iz Mastrihta podigao je status revizorskog suda do statusa institucije koja prati u stopu Evropski parlament, Evropsku komisiju, Savjet Evrope, Evropski savjet i Evropski sud pravde.

Kako Evropski revizorski sud radi/funkcioniše?

Evropski revizorski sud ima ovlašćenje da kontroliše bilo koje lice ili organizaciju koje rukuje fondovima Evropske unije, uključujući nacionalne vlasti u državama članicama, druge institucije Evropske unije, čak i druge države koje primaju novac od Evropske unije. Potom sud piše izvještaje na osnovu svojih istraživanja, koji ukazuju Komisiji i državama članicama na bilo koju temu/pitanje koje Sud otkrije. Evropski revizorski sud takođe daje svoje mišljenje na prijedloge za Evropsko finansijsko zakonodavstvo i akcije koje Evropska unija pokreće u borbi protiv prevare. Uprkos svemu, sud sam po sebi nema zakonskih ovlašćenja – ukoliko otkrije da su fondovi Evropske unije korišteni u nelegalne svrhe, on onda proslijeđuje ovu informaciju Evropskoj kancelariji za borbu protiv prevare (OLAF).
Evropski revizorski sud je smješten u Luksemburgu i čine ga po jedan predstavnik iz svake države članice Evropske unije. Članove imenuje na dužnost Savjet Evropske Unije na mandat od šest godina, koji se nakon toga može obnoviti. Članovi potom među sobom biraju svog Predsjednika, koji obavlja dužnost na mandat od tri godine, koji se može potom obnoviti. Članovi Evropskog revizorskog suda moraju biti priznati/kvalifikovani kao revizori u svojoj zemlji porijekla ili da su radili za revizorsku instituciju ranije. Moraju biti u potpunosti nezavisni u svom radu i izabrani zbog svojih kompetencija. Članovi revizorskog suda mogu zasijedati u malim grupama zvanim vijeća, sa samo nekoliko članova koji čine svaku komoru, da povećaju efikasnost suda i da, naročito nakon proširenja Evropske unije, on uključi u svoj sistem kontrole svih 27 članica Evropske unije.
Evropski revizorski sud ima otprilike 800 članova osoblja, od kojih su 250 revizori. Revizori su podijeljeni u revizorske grupe koje pripremaju nacrte izvještaja na osnovu kojih sud donosi odluke.

Pravosudni organi

EVROPSKI SUD PRAVDE

Evropski sud pravde je sastavljen od 27 sudija i 8 generalnih advokata. Sudije i generalni advokati su imenovani na dužnost zajedničkom saglasnošću vlada država članica nakon konsultacija u panelu odgovornom za davanje mišljenja o podesnosti budućih kandidata da izvršavaju dužnosti o kojima se govori. Imenuju se na dužnost sa mandatom od šest godina, koji se može obnoviti nakon isteka. Biraju su između pojedinaca čija se nezavisnost ne dovodi u pitanje, i koji posjeduju kvalifikacije potrebne za imenovanje na dužnost u svojim državama, do najviših sudskih službenika ili onih koji su sa priznatim kompetencijama.

Sudije Evropskog suda pravde biraju jednog između sebe za Predsjednika, na obnovljivi mandat od tri godine. Predsjednik usmjerava rad Suda i predsjedava saslušanjima i donošenjem dogovora u vezi presuda suda u punom sastavu ili u Velikom vijeću.
Generalni advokati učestvuju u radu Suda. Oni su odgovorni za predstavljanje „mišljenja“ u slučajevima pred sudom sa potpunom nepristrasnošću i nezavisnošću.
Sud može da zasijeda u punom sastavu, u Velikom vijeću koje čini 13 sudija, ili u vijećima od tri ili pet sudija.

Sud zasijeda u punom sastavu u posebnim slučajevima koji su propisani Statutom suda, uključujući postupke kojima se raspuštaju Evropski Ombudsman ili član Evropske komisije koji/a nije uspio/la u izvršavanju svojih dužnosti, i gdje Sud smatra da je slučaj od izvanredne važnosti.
Evropski sud pravde zasijeda u sastavu Velikog vijeća kada država članica ili institucija koja je strana u postupku tako zahtijeva, u posebno složenim ili važnim slučajevima.
Ostali slučajevi se pretresaju pred vijećem od tri ili pet članova. Predsjednik vijeća od pet sudija je izabran na dužnost na period od tri godine, a Predsjednik vijeća od tri sudije na period od jedne godine.
Za svrhu evropske izgradnje, države članice, sada ukupno njih 27, zaključile su ugovore prvo uspostavljajući evropske zajednice, a onda Evropsku uniju, sa institucijama koje usvajaju pravne norme u posebnim oblastima.

Evropski sud pravde Evropske unije je sudska institucija Evropske unije i Evropske zajednice za atomsku energiju - EUROATOM. Sastavljen je od tri suda: Sud pravde, Opšti sud i Tribunal za radne sporove. Njihov osnovni zadatak je da ispitaju zakonitost mjera Evropske unije i obezbijede jednoobrazno tumačenje i primjenu prava Evropske unije.
Kroz svoju praksu, Evropski sud pravde je identifikovao obavezu administracija i nacionalnih sudova da primijene evropsko pravo u potpunosti unutar svoje sfere kompetencija i da štite prava građana, koja su im data tim zakonom, direktnom primjenom prava Evropske unije, i da kazne bilo kakvu povredu nacionalne odredbe, ili primata prava Evropske unije nad nacionalnim zakonom.
Evropski sud pravde takođe sarađuje sa nacionalnim sudovima, koji su redovni sudovi koji primjenjuju pravo Evropske unije. Bilo koji nacionalni sud ili tribunal koji je pozvan dа odlučuje u sporu u vezi prаvа EU može, а ponekаd i morа, dostаviti pitаnjа Sudu prаvde zа preliminarno rješenje. Sud ondа morа dа dа svoje tumаčenje ili izvrši pregled zаkonitosti primjene prаvа Evropske unije.
Razvoj njegove prakse prikazuje doprinos Evropskog suda pravde stvaranju zakonitog okruženja za građane tako što štiti prava koja im zakonodavstvo Evropske unije daje u različitim sferama njihovog svakodnevnog života.

OPŠTI SUD (SUD PRVE INSTANCE)

Opšti sud je sastavljen od najmanje jednog sudije iz svake države članice (27 članica 2007. godine). Sudije se imenuju saglasnošću vlada država članica nakon konsultacija panela koji je zadužen za davanje mišljenja o podobnosti kandidata. Sudije se imenuju za period od šest godina, sa mogućnošću ponovnog imenovanja. Oni među sobom biraju Predsjednika na period od tri godine. Takođe imenuju Arhivara na period of šest godina.

Sudije obavljaju svoje dužnosti na nepristrastan i nezavistan način.
Za razliku od Suda pravde, Opšti sud nema stalne Generalne advokate. Međutim, u naročitim okolnostima taj zadatak može obavljati jedan od sudija.
Opšti sud zasijeda u vijeću od pet i od tri sudije, ili, u određenim slučajevima, kao sudija pojedinac. Može takođe zasijedati u Velikom vijeću (trinaest sudija) ili kao cjelokupni sud (sve sudije), kada je to opravdano pravnom složenošću ili značajem slučaja. Više od 80% slučajeva pred Opštim sudom se rješavaju pred sudskim vijećem sastavljenim od troje sudija.
Predsjednik sudijskog vijeća od pet sudija se bira između svih sudija na period od tri godine.
Opšti sud ima svoj Registar, ali koristi usluge Suda pravde kada su u pitanju ostali administrativni i jezički zahtjevi.
Nadležnost:
Opšti sud ima nadležnost da rješava po:
• direktnim tužbama koje podižu fizička ili pravna lica protiv akata institucija, tijela, kancelarija ili agencija Evropske unije (koji su upućeni tim licima ili direktno ili indirektno utiču na njih), kao i protiv regulatornih akata (koji ih se direktno tiču i koji ne podliježu mjerama za implementaciju), ili protiv propuštanja od strane tih institucija, tijela, kancelarija ili agencija da djeluju po svojoj dužnosti; na primjer, slučaj koji je pokrenula kompanije protiv Komisije protiv odluke kojom je izrečena kazna toj kompaniji;
• tužbama koje podižu države članice protiv Komisije;
• tužbama koje države članice podižu protiv Savjeta povodom akata usvojenih u oblasti državne pomoći, “dampinga“ i akata usvaja u okrviru nadležnosti implementacije;
• tužbama za naknadu štete koju uzrokuju institucije Evropske unije i njihovi zaposleni;
• tužbama po osnovu ugovora zaključenim od strane Evropske unije kojima se izričito daje nadležnost opštem sudu;
• tužbama povodom žigova Zajednice;
• žalbama, ograničenim na primjenu prava, protiv odluka Suda za radne sporove Evropske unije;
• tužbama protiv odluka Kancelarije za raznovrsnost biljnih sorti Zajednice ili Evropske agencije za hemikalije.

Na presude Opšteg suda se može podnijeti žalba Sudu pravde u roku od dva mjeseca, ograničena na pitanja primjene prava.

Procedura

Opšti sud ima svoj Poslovnik. Generalno, postupci uključuju pisanu fazu i usmenu fazu.
Postupak se otvara pritužbom koju sastavlja advokat ili zastupnik i koja se šalje Registru. Glavne tačke tužbe se objavljuju u obavještenju, na svim zvaničnim jezicima, u Službenom glasniku Evropske unije. Arhivar šalje pritužbu suprotnoj strani u postupku, kojoj je ostavljen rok u kome može predati odbranu, tj.odgovor na tužbu. Podnosilac tužbe ima pravo na odgovor u određenom roku, na koji branjenik može opet ponijeti odgovor.
Svako lice i svako tijelo, kancelarija ili agencija Evropske unije, koji mogu dokazati pravni interes za ishod slučaja pred Opštim sudom, kao i države članice i institucije Evropske unije mogu se uključiti u postupak. Treća strana podnosi izjavu o intervenciji, podržavajući ili protiveči se tvrdnjama jedne ili druge strane, na šta stranke mogu odgovoriti. U pojedinim slučajevima, treća strana može takođe izraziti svoje primjedbe u fazi usmene rasprave.
Tokom usmene faze održava se javna usmena rasprava. Kada se saslušaju advokati, sudije mogu postavljati pitanja zastupnicima stranaka. Sudija-izvjestilac sumira, u izvještaju o raspravi, iznesene činjenice i argumente svake od strana i ukoliko je to slučaj, trećih strana koje su se uključile u postupak. Ovaj dokument je dostupan javnosti na jeziku slučaja.
Sudije potom rješavaju na osnovu nacrta presude koju priprema sudija-izvjestilac, i presuda se donosi na javnom saslušanju.
Za procedure pred Opštim sudom se ne plaćaju sudske takse. Međutim, troškovi advokata koji se mogu pojaviti pred sudom u državi članici nijesu pokriveni od strane Opšteg suda. Stoga pojedinci koji ne mogu snositi troškove slučaja mogu aplicirati za pravnu pomoć.

Privremeni postupci

Tužba pred Opštim sudom ne odlaže izvršenje akta koji se preispituje. Sud međutim može narediti odlaganje izvršenja ili druge privremene mjere.
Predsjednik Opšteg suda ili, ukoliko je potrebno, drugi sudija će odrediti primjenu privremenih mjera u obrazloženoj naredbi.
Privremene mjere će se odrediti samo ukoliko se ispune sljedeća tri uslova:
1) tužba u glavnom postupku se mora na prvi pogled činiti dobro osnovanom;
2) podnosilac mora pokazati da su mjere hitno potrebne i da bi bez njihove primjene pretrpio ozbiljnu i nepopravljivu štetu;
3) pri izricanju privremenih mjera mora se uzeti u obzir ravnoteža interesa strana i javnog interesa.

Naredba je po prirodi proizvoljnog karaktera i nikako ne predstavlja prejudiciranje sudske odluke Opšteg suda u glavnom postupku. Uz to, žalba protiv naredbe se može podnijeti Sudu pravde.

Ubrzana procedura

Ova procedura omogućava Opštem sudu da presudi brže o predmetu spora u slučajevima koji se smatraju naročito hitnim.
Ubrzanu proceduru mogu zahtijevati bilo podnosilac tužbe ili branjenik.

Jezički zahtjevi

Jezik na kome je podnesena pritužba, a koji može biti jedan od 23 zvanična jezika Evropske unije, će biti i zvanični jezik slučaja (ne dovodeći u pitanje primjenu specifičnih odredaba).
Postupak u usmenoj fazi se prevodi simultano, po potrebi, na različite zvanične jezike Evropske unije. Sudije odlučuju, bez prevodioca, na zajedničkom jeziku koji je tradicionalno francuski.
http://curia.europa.eu

TRIBUNAL ZA RADNE SPOROVE

Sud Evropske unije za radne sporove se sastoji od sedam sudija, koje imenuje Savjet za period od šest godina uz mogućnost ponovnog imenovanja, i to nakon poziva za aplikacije i nakon uzimanja u obzir mišljenje panela sastavljenog od sedam osoba izabranih od među bivšim članovima Suda pravde i Opšteg suda, kao i renomiranim advokatima.
Pri imenovanju sudija, Savjet se stara da Tribunal bude sastavljen na što je moguće široj geografskoj osnovi, od državljana što više država članica, kao i da budu zastupljeni različiti nacionalni pravni sistemi.
Sudije Tribunala biraju međusobom Predsjednika na period od tri godine sa mogućnošću ponovnog izbora.
Tribunal zasijeda u vijeću od troje sudija. Međutim, kada god je to opravdano težinom ili značajem pitanja koja se rješavaju, slučaj se može razmatrati pred cijelim sudom. Osim toga, u slučajevima za koje je to određeno Poslovnikom, Tribunal može zasijedati u vijeću od pet sudija ili kao sudija pojedinac.
Sudije imenuju Arhivara na period od šest godina.
Tribunal ima sopstveni Registar, ali za druge administrativne i jezičke potrebe koristi usluge Suda pravde.

Nadležnost

U okviru sudskih institucija Evropske unije, Trubunal za radne sporove ima posebnu nadležnost za oblast sporova koji se tiču javne službe Evropske unije, koja je ranije pripadala Sudu pravde, a potom Sudu prve instance po njegovom stvaranju 1989. godine.
Tribunal ima nadležnost da sasluša i odluči u prvoj instanci o sporovima između Evropske unije i njenih službenika na osnovu člana 270 Ugovora o funkcionisanju Evropske unije, što ima za posljedicu nekih 120 slučajeva godišnje na otprilike 35 000 članova osoblja institucija Evropske unije. Ovi sporovi se tiču ne samo pitanja iz radnog odnosa usko gledano (zarada, napredovanja, zapošljavanja, disciplinskih mjera itd), već i pitanja sistema socijalne sigurnosti (bolovanje, starost, invaliditet, nezgode na radu, porodična davanja itd).
Takođe ima nadležnost u sporovima između svih tijela i agencija i njihovim zaposlenih u pogledu kojih je nadležnost povjerena Sudu pravde Evropske unije (na primjer, sporovi između Europola, Kancelarije za harmonizaciju unutrašnjeg tržišta (OHIM) ili Evropske investicione banke i njihovog osoblja).
Sa druge strane, Tribunal ne može saslušavati niti odlučivati o sporovima između nacionalnih administracija i njihovih zaposlenih.
Na odluke koje donese Tribunal se može podnijeti žalba Opštem sudu ograničena na pravna pitanja, u roku od dva mjeseca.

Institucionalni trougao

Institucionalni trougao koji donosi odluke čine Savjet evropske unije, Evropska Komisija i Evropski parlament.

SAVJET EVROPSKE UNIJE

Savjet Evropske Unije je glavno tijelo za donošenje odluka. Kao i Evropski Parlament, Savjet je nastao osnivačkim ugovorima 50-ih godina prošlog vijeka. On predstavlja države članice, na sastancima prisustvuje po jedan ministar iz svake od nacionalnih država Evropske unije.
Koji ministri prisustvuju kojem zasijedanju zavisi od toga koja tema je na agendi. Ako, na primjer, Savjet raspravlja o pitanjima životne sredine, sastanku će prisustvovati ministri za životnu sredinu svake od država članica i zvaće se „Savjet za životnu sredinu“.

Veze Evropske unije sa ostatkom svijeta se ostvaruju od strane Savjeta za opšta pitanja i spoljne odnose. Ali struktura ovog Savjeta ima širu odgovornost za opštu politiku, tako da njegovim sastancima prisustvuje bilo koji ministar ili generalni sekretar koga vlada izabere.
Ukupno postoji devet različitih djelova Savjeta:

- za opšta pitanja i spoljne odnose
- za ekonomska i finansijska pitanja (ECOFIN)
- za pravdu i unutrašnje poslove (JHA)
- za zapošljavanje, socijalnu politiku, zdravlje i potrošačka pitanja
- za konkurenciju
- za transport, telekomunikacije i energiju
- za poljoprivredu i ribarstvo
- za životnu sredinu
- za edukaciju mladih i kulturu.

Svaki ministar u Savjetu je ovlašćen da obaveže njegovu ili njenu vladu. Drugim riječima, potpis ministra je potpis cjelokupne vlade. Štaviše, svaki ministar u Savjetu je odgovoran svom nacionalnom parlamentu i građanima koje taj parlament predstavlja. Ovo osigurava demokratsku legitimnost odluka Savjeta.
Do četiri puta godišnje predsjednici i/ili premijeri država članica, zajedno sa Predsjednikom Evropske komisije se sastaju kao „Evropski savjet“. Ovi samiti postavljaju sveukupnu politiku Evropske unije i riješavaju pitanja koja nijesu mogla biti riješena na nižem nivou (npr. od strane ministara na običnim zasijedanjima Savjeta). Pridavši značaj odlukama Evropskog savjeta, oni često rade do duboko u noć i privlače puno medijske pažnje.

Što Savjet radi?

Savjet ima šest glavnih zaduženja:
- Da usvaja evropske zakone - zajedno sa Evropskim parlamentom u mnogim oblastima;
- Da koordinira široke ekonomske politike država;
- Da zaključuje međunarodne ugovore između EU i drugih zemalja i međunarodnih organizacija;
- Da odobri budžet Evropske unije, zajedno sa Evropskim parlamentom.
- Da razvija Zajedničku spoljnu i bezbjedonosnu politiku Evropske unije, na osnovu smjernica koje je Evropski savjet postavio.
- Da koordinira saradnju između nacionalnih država i policijskih snaga u kriminalnim pitanjima.
Većina ovih zaduženja se odnosi na domen Zajednice - odnosno područja djelovanja u kojima su se zemlje članice odlučile da ujedine svoj suverentitet, i delegiraju ovlašćenja za donošenje odluka institucijama Evropske unije. Ovaj domen je „prvi stub“ Evropske unije. Međutim, poslednje dvije obaveze odnose se uglavnom na područja u kojima države članice nijesu delegirale svoja ovlašćenja, ali jednostavno rade zajedno. Ovo se naziva međuvladina saradnja i ona obuhvata „drugi i treći stub“ Evropske unije.

Kako je organizovan rad Savjeta?

COREPER
U Briselu, svaka članica EU ima stalan tim koji predstavlja i brani nacionalne interese na EU nivou. Šef svakog od ovih timova je ambasador svoje zemlje u Evropskoj uniji.
Ovi ambasadori se sastaju nedjeljno u okviru Stalnog predstavničkog komiteta (COREPER). Uloga ovog komiteta je priprema rada Savjeta sa izuzetkom za većinu poljoprivrednih pitanja, kojima se bavi Specijalni komitet za poljoprivredu. COREPER-u pomažu brojne radne grupe, sastavljene od zvaničnika nacionalnih administracija.

Predsjedništvo Savjeta
Predsjedavanje Savjetom se rotira svakih šest mjeseci. Drugim riječima, svaka zemlja EU na u jednom trenutku preuzima agendu Savjeta i predsjedava svim sastancima i zasijedanjima na period od šest mjeseci, promovišući zakonodavne i političke odluke i uspostavljajući kompromise među državama članicama.
Ako, na primjer, Savjet za životnu sredinu ima zakazan sastanak u drugoj polovini 2006, njime će predsjedavati Ministar za životnu sredinu Finske, pošto Finska predsjedava Savjetom u to vrijeme.

Generalni sekretarijat
Predsjedništvu pomaže Generalni sekretarijat, koji priprema i osigurava lako funkcionisanje Savjeta na svim nivoima..
Aktuelni Generalni sekretar, koji je stupio na tu dužnost krajem 2009. godine je Tobjorn Jagland.
Generalnom Sekretaru pomaže njegov zamjenik koji je zadužen za upravljanje Generalnim sekretarijatom.

Koliko glasova po zemlji?
Odluke u Savjetu se donose glasanjem. Što je veća populacija države, više glasova ima, ali su glasovi izmjereni u korist zemalja sa manjom populacijom.
"Kvalifikovana većina"
U nekim, posebno osjetljivim oblastima kao što su zajednička spoljna i bezbjednosna politika, politika azila i imigracija, odluke Savjeta moraju biti jednoglasne. Drugim riječima, svaka država članica ima pravo veta u tim oblastima.
U većini pitanja, međutim, Savjet donosi odluke kvalifikovanom većinom. Kvalifikovana većina je postignuta ako većina članica (u nekim slučajevima 2/3 većina) odobrava;
i
ako je minimum 255 glasova „za“ – što je 73,9% ukupnog broja. Osim toga, država članica može tražiti potvrdu da ti glasovi predstavljaju bar 62% ukupne populacije Unije. Ukoliko to nije slučaj, odluka neće biti prihvaćena.

EVROPSKA KOMISIJA

Evropska komisija je jedna od osnovnih institucija Evropske unije. Sjedište joj je u Briselu. U svim zemljama članicama ima svoja predstavništva, i oko 100 delegacija širom svijeta.
Ona štiti isključivo interese Evrospke unije, za razliku od ostalih institucija u kojima su prisutni nacionalni uticaji.
Ustanovljena je 1952. godine kao Visoka vlast, u sklopu Evropske zajednice za ugalj i čelik.
Rimskim ugovorom 1958. godine, stvorene su Komisija Evropske ekonomske zajednice i Komisija Evropske zajednice za atomsku energiju. Godine 1967. spajaju se Visoka vlast, Komisija EEZ i Komisija EAZ u jedinstvenu Komisiju Evropskih zajednica.

Sastav i procedura izbora članova

Sve zemlje članice Evropske unije imaju po jednog komesara u Evropskoj komisiji. Određene zemlje poput Francuske, Italije, Njemačke, Velike Britanije i Španije imaju po dva komesara. Iako ih predlažu vlade država iz kojih dolaze, komesari ulaskom u ovo tijelo prestaju biti predstavnici država i moraju štititi isključivo interese Evropske unije. Biraju se na mandat od 5 godina uz opciju produženja mandata. Na čelu Evropske komisije nalazi se Hoze Manuel Barozo.

Struktura Evropske komisije

Komisija ima dva dijela:
Politički (svaki član EK je zadužen za jedan resor, što podrazumijeva rad na politici u okviru tog resora) i
Administrativni: 26 generalnih direktorata (DG), koji su zaduženi za pojedine oblasti, 9 opštih i specijalizovanih službi i nekoliko ureda. Na njihovom čelu se nalaze komesari, i podijeljeni su u direktorate, a ovi u jedinice. Koordinaciju ove kompleksne institucije obavlja Generalni sekretarijat Evropske komisje, koji održava veze sa drugim organima Evropske unije. Rad Komisije pomaže od 25.000 zapošljenih ljudi.

Zadaci i ovlašćenja

Zadaci i ovlašćenja Komisije su vrlo široki i raznovrsni, ali se mogu svrstati u četiri osnovne grupe:

1) Čuvar osnovnih ugovora - kontroliše da li se odredbe prava Evropske unije pravilno primjenjuju i da li su novousvojene mjere u skladu komunitarnim aktima. Komisija ovu nadležnost ima nad državama članicama, ali i drugim institucijama (Savjetom, Parlamentom i Evropskom centralnom bankom). Ugovor iz Mastrihta je ojačao kontrolnu funkciju Komisije, proširivši je i na praćenje sprovođenja odluka Evropskog suda pravde.
2) Pravo incijative - isključivi zakonodavni incicijator u okviru prvog stuba EU, dok tu nadležnost dijeli sa Savjetom u okviru drugog i trećeg stuba. EK je glavni predlagač komunitarnih akata i ima pravo iniciranja prijedloga komunitarnih uredbi, formulisanja preporuka ili mišljenja o pitanjima defnisanim ugovorima. Evropska komisija ima i puna zakonodavna ovlašćenja kada se radi o njenoj unutrašnjoj organizaciji, što uključuje pitanja budžeta, politike konkurencije i slično.
3) Izvršna vlast Zajednice – ostvaruje se kroz primjenu i administriranje politka Savjeta i Evropskog parlamenta na dnevnoj osnovi. Stara se o realizaciji usvojenih akata, sprovodi budžetski plan, upravlja fondovima. Ugovor o EZ daje autonomiju Komisiji u određenim oblastima (zajednička poljoprivredna politika, obrazovanje i sl, gdje su slabije kompetencije nacionalnih država), a njen značaj pojačavaju i ovlašćenja koja je Savjet prenio na nju u cilju sprovođenja propisa koje je donio. U ovom dijelu ona je svojevrsna vlada EU.
4) Spoljnopolitička nadležnost – predstavljanjem interesa Evropske unije u međunarodnim ekonomskim odnosima, u oblasti pregovaranja u ime EU o sklapanju međunarodnih ugovora o saradnji, trgovini i pridruživanju. EK zastupa EZ u međunarodnim organizacijama, nadležna je za razvojne programe i programe pomoći nerazvijenim zemljama.

Komisija pravi i objavljuje godišnji izvještaj o radu EU , prisustvuje sjednicama Parlamenta na kojima mora objasniti svoje politike i odgovarati na pitanja poslanika.

Način odlučivanja

U EK se odlučuje na prijedlog jednog ili više članova, prostom većinom koja je danas 13 glasova. Može se odlučivati samo ako je prisutna većina, pri čemu nijedan član ne može glasati preko svog zastupnika ili zamjenika. Predsjednik, iako primus inter pares, takođe ima jedan glas i formalno proglašava rezultate glasanja.
Komisija može ovlastiti jednog ili više svojih članova da preuzmu upravljanje ili određene administrativne mjere u određenom polju u njeno ime.
EK postavlja višegodišnje strateške ciljeve i godišnju političku strategiju, na osnovu kojih usvaja svoj plan rada i nacrt budžeta za narednu godinu.

Članovi Komisije se sastaju jednom nedjeljno u Briselu, obično srijedom, da bi donijeli odluke iz svoje nadležnosti ili pokrenuli incijative za donošenje novih propisa. Izuzetak je period plenarnih sjednica Evropskog parlamenta, kada se sastanci održavaju u Strazburu. Po potrebi, mogu se sastati i van redovnog termina. Svi članovi Komisije moraju prisustvovati sjednicama, a samo Predsjednik može ocijeniti da li neki član može biti oslobođen te obaveze u određenim okolnostima. Na prijedlog Predsjednika, tokom sastanka Komisija može raspravljati i o pitanjima koja nijesu na dnevnom redu. Sastanci Komisije nijesu javni i diskusije su povjerljive.
Radi funkcionalnosti Komisije, dosta se pažnje posvećuje koordinaciji generalnih direktorata, što ponekad usporava čitav proces.
O načinu trošenja sredstava Komisija mora da podnese svake godine Parlamentu finansijski izvještaj koji ovaj usvaja.

EVROPSKI PARLAMENT

Evropski parlament je jedini organ Evropske unije koji se bira neposredno.

Šta je funkcija Evropskog parlamenta?
Evropski parlament obavlja tri osnovne funkcije: zakonodavnu, budzetsku i kontrolnu.
Evropski parlament dijeli zakonodavnu funkciju sa Savjetom Evropske unije. Evropski parlament nema pravo zakonodavne inicijative vec samo saglasnosti na zakonodavne akte.
Godišnji budžet EU zajedno donose EP i Savjet EU. Prijedlog godišnjeg budžeta EU priprema Savjet EU a usvaja Parlament. Takođe, EP vrsi kontrolu sprovođenja budžeta.
Kontrolna funkcija EP se ogleda u odnosu prema Komisiji, koja se manifestuje kroz odobravanje njenog sastava. Članove Komisije predlažu njihove nacionalne vlade, ali ne mogu biti imenovani bez podrške EP-a. EP odobrava sastav Komisije, ali može i da joj izglasa nepovjerenje. Za ovo je potrebna dvotrećinska većina.

Ko su njegovi članovi?
Evropski parlament čine poslanici koji se biraju direktno, na 5 godina i predstavljaju građane, a ne države članice. U sastavu EP-a su: predsjednik, potpredsjednici, Konferencija predsjednika, Biro, Sekretarijat, Kvestori, Konferencija predsjedavajućih delegacijama, Odbori EP-a. Ima 732 poslanika, koji predstavljaju oko 500 miliona građana koji žive u zemljama EU.

Kako donosi odluke?
Proces donošenja odluka u EU uključuje tri institucije: Evropsku komisiju, Evropski parlament i Savjet EU. Evropska komisija predlaže nove zakonske propise, a donose ih Savjet EU i EP. Postoji nekoliko procedura donošenja odluka: saglasnost, saodlučivanje, saradnja i konsultacija, kojima Parlament direktno utiče na donošenje odluka.

Ovlašćenja predsjednika Evropskog parlamenta?
Trenutni predsjednik Parlamenta je Hans-Gert Petering, član Evropskog parlamenta iz Evropske narodnjačke partije. Ovlašćenja predsjednika EP-a mu omogućavaju upravljanje zasijedanjima i radom Parlamenta između dva zasijedanja. Predsjednik predstavlja Parlament u odnosu na druge organe EU, kao i van njenih institucija. Ne može učestvovati u debatama, osim kada daje riječ učesnicima ili sumira raspravu. Ako želi učešće u debati, mora ustupiti mjesto predsjedavajućeg do okončanja rasprave.

Pogled na istoriju Evropskog parlamenta:
Evropski parlament je nastao u septembru 1952. godine. Njegov nastanak se poklapa sa formiranjem Zajednice za ugalj i čelik, koja je formirala zajedničku skupštinu iste godine. Njene članove su izabrali nacionalni parlamenti 6 zemalja osnivača zajednice. U martu 1958. nadležnost joj je proširena na pokrivanje jos dvije zajednice - EUROATOM i Evropske ekonomske zajednice. Skupština tada mijenja naziv u Evropska parlamentarna skupština. Iako je sama sebe nazivala parlamentom, takvu ulogu je dobila tek stupanjem na snagu Jedinstvenog evropskog akta 1987. godine.

Evropski savjet

Evropski savjet definiše generalna politička usmjerenja i prioritete Evropske unije. Nakon usvajanja Lisabonskog ugovora, 1. decembra 2009. godine, postao je zvanična institucija. Njegov predsjednik je Herman Van Rompuj.
Ovo su neka pitanja o tome šta je Evropski savjet, šta je njegova funkcija, kao i neki odgovori donešeni na osnovu clana 15 Ugovora o Evropskoj uniji (prvi dio Lisabonskog ugovora).

Šta je funkcija Evropskog savjeta?

Evropski savjet podstiče Uniju na razvoj i definiše generalne političke pravce i prioritete. Nema legislativnu funkciju.

Ko su njegovi članovi?

Evropski savjet čine šefovi država ili vlada država članica, zajedno sa njenim predsjednikom i predsjednikom Komisije. Visoki predstavnik Unije za spoljne poslove i sigurnosnu politiku, takođe učestvuje u njegovom radu.
Kada to zahtijeva dnevni red, članovi Evropskog savjeta mogu odlučiti da svakom od njih pomaže i ministar, a u slučaju predsjednika Komisije, po član Komisije.

Koliko se često sastaje?

Evropski savjet se sastaje dva puta u toku šest mjeseci, a saziva ga Predsjednik. Kada situacija nalaže, Predsjednik će sazvati specijalni sastanak Evropskog savjeta.

Kako donosi odluke?

Osim tamo gdje je ugovorima predviđeno drugačije, odluke Evropskog savjeta donose se konsenzusom. U nekim slučajevima, odluke donosi jednoglasno ili kvalifikovanom većinom, u zavisnosti od toga šta se ugovorom podrazumijeva.

Kako bira predsjednika? Koliki je predsjednikov mandat?

Evropski savjet bira svog predsjednika kvalifikovanom većinom. Predsjednikov mandat traje dvije i po godine, i može se birati ponovo jos jedan put.
Evropski savjet se obično sastaje u Briselu, u zgradi Justus Lipsius. Podržan je od strane Generalnog sekretarijata Savjeta.

Pogled na istoriju Evropskog savjeta

Evropski savjet je osnovan 1974, sa namjerom da uspostavi neformalni forum za diskusije među čelnicima država ili vlada. Ubrzo se razvio u tijelo koje je formiralo ciljeve za Uniju i postavljalo smjernice za njihovo ostvarivanje na svim poljima aktivnosti EU. Stekao je pravni status 1992, ugovorom iz Mastrihta, koji je definisao njegovu funkciju, obezbjeđujući podsticaj i osnovne političke smjernice za razvoj Unije. 1. decembra 2009, nakon što je Lisabonski ugovor stupio na snagu, postao je jedna od sedam institucija Unije.

Izvor: www.europa.eu